Kliniki podologiczne oferują dziś konsumentom bardzo szeroki zakres usług – od dbałości o stopy i paznokcie po dezynfekcję obuwia. Ortopodolog ocenia stan stopy na podoskopie, plantokonturografie, wykonuje testy statyczne i dynamiczne, bada parametry chodu, biegu na ścieżce podometrycznej, a używając maty tensometrycznej ‒ czyli podobaroskopu ‒ sprawdza nacisk stóp na podłoże. W badaniu manualnym ocenia długość i siłę mięśni, a także stan skóry stóp (odciski, modzele). Z jakimi dolegliwościami stóp najczęściej zgłaszają się dziś Polacy do kliniki podologicznej? Jakie buty sprzyjają zdrowiu naszych stóp i o czym warto pamiętać, produkując obuwie dla kobiet. O to zapytaliśmy ortopodologa i fizjoterapeutę Marzenę Kułagę-Jaworską z Kliniki Zdrowej Stopy FoodMedica.
Rozmowa z Marzeną Kułagą-Jaworską, magister fizjoterapii, ortopodologiem
Joanna Banakiewicz-Brzozowska: Podologia stała się w ostatnich latach bardzo ważną i popularną dziedziną. Coraz więcej Polaków interesuje się tym tematem i posiada coraz większą wiedzę w tym zakresie oraz chętnie umawia się na wizytę u podologa. Czy zauważa Pani tę tendencję na co dzień również w klinice FootMedica?
Marzena Kułaga-Jaworska: Tak, z całą pewnością można powiedzieć, że świadomość zarówno pacjentów jak i fizjoterapeutów w tematyce podologii znacznie się zwiększyła. Wady stóp coraz częściej są łączone z zaburzeniami w wyższych piętrach narządu ruchu. Sportowcy są bardziej świadomi jak ważna jest prawidłowa biomechanika stopy podczas tak dużych obciążeń, jakie występują podczas treningów. Osoby pracujące fizycznie, mające problemy z kręgosłupem, biodrami, czy kolanami korzystający z zabiegów rehabilitacyjnych czy podologicznych widzą znaczącą różnicę w poprawie komfortu życia codziennego. A tacy zadowoleni pacjenci polecają zaufane gabinety podologiczne rodzinie i znajomym.
Na czym polega badanie w Gabinecie Podologii Ortopedycznej?
Badanie składa się zawsze ze szczegółowego wywiadu dotyczącego historii choroby, następnie przechodzimy do oceny stopy na podoskopie, plantokonturografie, kolejno wykonujemy szereg testów statycznych i dynamicznych, badamy parametry chodu, biegu na ścieżce podometrycznej. Używając maty tensometrycznej, czyli podobaroskopu, sprawdzamy nacisk stóp na podłoże. W badaniu manualnym sprawdzamy ruchomość stawów, oceniamy długość i siłę mięśni, stan skóry (odciski, modzele). Nigdy nie patrzymy tylko i wyłącznie na stan stóp, zawsze oceniamy również wyższe piętra narządu ruchu oraz ich powiązanie z problemem w obrębie stóp. Oceniamy stan obuwia. I dopiero na podstawie wielu składowych badania zalecamy dalsze postepowanie.
Z jakimi problemami stóp najczęściej zgłaszają się pacjenci do podologa?
Dzisiaj pacjenci najczęściej zgłaszają się z płaskostopiem podłużnym, poprzecznym, paluchami koślawymi, odciskami, modzelami, trudno gojącymi się ranami, palcami młotkowatymi, stopą cukrzycową czy ostrogą piętową i zapaleniem rozcięgna podeszwowego.
Dolegliwości ścięgna Achillesa, koślawość lub szpotawość stawów kolanowych lub/i skokowych to kolejne najczęściej spotykane problemy, z którymi zgłaszają się pacjenci.
W przypadku dzieci ‒ często z potykaniem się o własne stopy, czyli objawami „chodu gołębiego”. Jednak coraz częściej spotykamy się z pacjentami zgłaszającymi się po wkładki ortopedyczne z powodu dolegliwości bólowych kręgosłupa, kolan, bioder, nawracającymi kontuzjami.
Haluksy, ostrogi piętowe, modzele, koślawy paluch, czy palce młotkowate to bardzo częste dolegliwości naszej cywilizacji. Jak należy leczyć tego typu schorzenia? Jaka jest w takich przypadkach rola obuwia?
W naszych gabinetach dopiero po dokładnym badaniu ortopodologicznym decydujemy o sposobie leczenia, który jest bardzo indywidualny dla każdego z pacjentów, działamy bardzo kompleksowo. W zależności od schorzenia i tego, co w danej chwili najbardziej przeszkadza pacjentowi, ustalamy program dalszego postepowania, często jest to fizykoterapia, zabiegi terapii manualnej, sugestia odnośnie doboru obuwia, konsultacje w gabinecie podologii pielęgnacyjnej w celu opracowania problemów skórnych, wrastających paznokci, niekiedy konsultacje dermatologiczne, diabetologiczne. Nie boimy się również zasięgać opinii chirurgów czy ortopedów w sytuacjach, kiedy leczenie zachowawcze nie przynosi oczekiwanych rezultatów.
Obuwie pełni bardzo dużą rolę w problemach z deformacjami stóp. Dobrze dobrane buty i odpowiednie wkładki korygujące mogą przynieść bardzo dużą ulgę w problemach z płaskostopiem poprzecznym, palcami młotkowatymi, modzelami czy paluchami koślawymi. Należy zwracać uwagę w czym chodzimy i jak chodzimy.
Mądre powiedzenie radzi, że lepiej zapobiegać niż leczyć. Jak zatem można bronić się przed haluksami, ostrogami czy modzelami?
Z całą pewnością nie zaszkodzi wykonanie kontrolnego badania stóp zarówno u dzieci jaki i u osób starszych Sugestią do takiego badania są nawet niewielkie deformacje stóp, uczucie ciężkich nóg, dolegliwości bólowe po całym dniu spędzonym w butach, obrzęki. Już mała korekta zastosowana na wkładkach ortopedycznych może zatrzymać deformację stopy na etapie, w którym pacjent zgłosił się do gabinetu. Wady widoczne są często „gołym okiem”. Inaczej jest, gdy mamy do czynienia z ukrytą wadą stóp, której rozpoznanie możliwe jest jedynie podczas specjalistycznego badania podologicznego. Wskazówką, że taka wada może występować, jest nadmierne lub niesymetryczne ścieranie podeszew butów, powstawanie charakterystycznych modzeli, czyli zgrubienia lub stwardnienia skóry pod śródstopiem lub na bocznej powierzchni palucha. Najbardziej niekorzystne są skutki wad ukrytych dla całego narządu ruchu. Niepokojącym sygnałem jest ciągłe zmęczenie nóg, bólu w obrębie stóp, stawów skokowych, podudzi lub kolan. Ukryte wady stóp mogą powodować różnego rodzaju dolegliwości i uszkodzenia kręgosłupa (np. skolioza u dzieci), a także prowadzą do nieprawidłowego sposobu chodzenia. Nieleczone przyczyniają się do zwyrodnienia stawów, a nawet dyskopatii. Jeśli pacjent ma określoną architekturę stopy i dodatkowo nosi nieodpowiednie obuwie, najpewniej będzie miał problem ze stopami. Inna osoba o innej konstrukcji stopy, nosząc buty na wysokich obcasach tego problemu może nie mieć.
Jaką profilaktykę należy stosować w przypadku takich wad, jak: koślawy paluch czy palce młotkowate?
Paluch koślawy i palce młotowate są następstwem złej biomechaniki stopy, są deformacją, wadą, więc trzeba je korygować. Aby się nie powiększały należy zastosować kompleksowe leczenie podologiczne, w skład którego najczęściej wchodzi konsultacja w gabinecie podologii pielęgnacyjnej, zaopatrzenie w indywidualne wkładki korygujące, dobór odpowiedniego obuwia oraz rehabilitacja.
Jaka jest Pani opinia na temat stosowania wkładek ortopedycznych. Kiedy należy je stosować i kto powinien o tym decydować?
Często w gabinecie, aby pokazać pacjentom różnicę, porównujemy dobór wkładek ortopedycznych do doboru okularów, można dokonać szczegółowego pomiaru i oceny aktualnego stanu wzroku lub też możemy iść do apteki i bez pomocy okulisty dobrać okulary zamiast u optyka, kupić je w aptece. Dokładnie analogicznie można porównać to do wykonania wkładek korygujących u specjalisty podologia ortopedycznego lub kupić je w sklepie medycznym. Niejednokrotnie wykonując wkładki korygujące, dopasowujemy inne elementy korygujące do stopy prawej, a całkowicie inne do stopy lewej. Wkładki ortopedyczne powinny stosować osoby z dolegliwościami bólowymi w obrębie kończyn dolnych, deformacjami stóp, szybką męczliwością, przy obrzękach, często podczas rehabilitacji skolioz, bólach kręgosłupa, ale także z problemami w obrębie stawów skroniowo-żuchwowych, ponieważ całe nasze ciało jest jedną wielką „machiną”. Żadne z jego części nie pracuje oddzielnie, a wszystkie razem tworzą całość.
Kliniki podologiczne oferują dziś konsumentom bardzo szeroki zakres usług – od dbałości o stopy i paznokcie po dezynfekcję obuwia. Na czym ten proces polega? W jaki sposób odbywa się taka profesjonalna dezynfekcja butów?
W butach żyje około 140 000 zarodników grzybów. Nie wszystkie buty można prać czy czyścić tradycyjnymi metodami. Do dezynfekcji i odświeżania butów oferujemy zaawansowaną metodę opartą na użyciu nanosrebra i ozonu. W ciągu 8 minut usuwamy z butów nieprzyjemny zapach 99,7% grzybów i zarodników oraz 650 rodzajów bakterii które mogą powodować rozprzestrzenianie się chorób zakaźnych. Srebro i ozon mają działanie antybakteryjne. Z wieloletnich badań wynika, że dezynfektor Klenz, którego używamy w naszych gabinetach, skutecznie chroni przed inwazją mikroorganizmów, czyści, odświeża i eliminuje przykre zapachy.
Dbałość o stopy to nie tylko estetyka, ale i ważny obowiązek, by cieszyć się dobrym zdrowiem – zdrowymi stawami i kręgosłupem. Jak to działa? W jaki sposób dobry stan stóp odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie naszego kręgosłupa czy stawu kolanowego?
Nasze stopy noszą nas całe życie i każdego dnia są w ruchu. 80% populacji rodzi się ze zdrowymi stopami, 20% populacji osób dojrzałych ma zdrowe stopy. Wady stóp w sposób oczywisty mogą wpływać na funkcję stopy i jej wtórne przeciążenia, a także na przestrzeni życia człowieka na statykę i dynamikę układu ruchowego całego ciała. Nieprawidłowa biomechanika stopy, deformacje w jej obrębie znacznie zmieniają prace nie tylko stopy, ale całej kończyny, co przekłada się również na biodra i kręgosłup.
Czy Pani zdaniem polscy konsumenci, którzy trafiają do kliniki czy gabinetu podologii ortopedycznej przywiązują odpowiednią wagę do butów, które wybierają spośród dostępnej na rynku oferty?
Zazwyczaj kobiety kupują za małe buty, natomiast mężczyźni ‒ za duże. Powoduje to deformację stóp oraz szybszą męczliwość podczas chodzenia zarówno w za małych jak i w za dużych butach. Przy doborze obuwia należy przede wszystkim zwrócić uwagę na rozmiar buta. Udając się do sklepu obuwniczego klienci powinni się zastanowić, do czego potrzebują butów. Jeśli do chodzenia po twardych nawierzchniach (beton, chodniki) potrzebujemy obuwia z amortyzującą podeszwą lub obuwia zaopatrzonego we wkładki ortopedyczne, które posiadają dobrą amortyzację. Jeśli szukamy butów bardziej do chodzenia po naturalnym podłożu, należy pamiętać o twardszym zapiętku, dającym stabilizację stopie. Obecnie na rynku dostępny jest naprawdę szeroki wachlarz obuwia, można indywidualnie dobrać tęgość buta, czy materiały, które nam najbardziej odpowiadają.
Na co Pani zdaniem producenci obuwia, doradcy klienta, sprzedawcy zatrudnieni w salonach obuwniczych, a jednocześnie styliści mody powinni zwracać większą uwagę?
Z pewnością nie powinni polecać klientom obuwia z wąskim noskiem lub butów, które ustawiają stopę w nienaturalny sposób.
Sprzedając czy produkując buty dla kobiet, powinni wiedzieć, że przy 4-centymetrowym obcasie obciążenie na przodostopie zmienia się z 43 na 57%, natomiast już przy 7-centymetrowym obcasie obciążenie na głowy kości śródstopia wynosi 75% masy ciała, co powoduje przeciążenie przodostopia i obniżenie poprzecznego łuku stopy. Pod głowami 2, 3 i czasami 4 kości śródstopia powstają charakterystyczne modzele i odciski.
Stale podniesiona pięta prowadzi również do przetrwałego przykurczu mięśnia trójgłowego łydki i ścięgna Achillesa, które poprzez taśmę powięziową tylną łączy się z rozcięgnem podeszwowym i pociąga w dół głowy kości śródstopia, tym samym obniżając łuk poprzeczny i powodując młotkowate ustawienie palców.
Buty z wąskimi noskami powodują odwiedzeniowe (koślawe) ustawienia palucha i przywiedzeniowe ustawienie pozostałych palców. W sytuacji, gdy paluch jest ustawiony w przymusowej, koślawej pozycji, bez możliwości odwodzenia, z zablokowaniem pracy mięśnia odwodziciela palucha, wówczas mięśnie przyczepiające się do paliczka dalszego palucha działają jak cięciwa łuku, pociągając jego część dystalną ku tylno-zewnętrznemu brzegowi stopy, tym samym wyważając staw śródstopno-paliczkowy palucha z każdym krokiem i z każdym odbiciem od podłoża. W obecnych czasach, gdzie bardzo mało poruszamy się po naturalnym podłożu, gdzie dominuje sztuczna betonowa nawierzchnia, bardzo dużą rolę odgrywa amortyzacja zastosowana w butach.
Poważnym problemem stóp w polskim społeczeństwie jest tzw. stopa cukrzycowa. Jak powinno się o nią dbać i jakie walory musi posiadać obuwie dla osób z tego typu schorzeniem?
Cukrzyca jest chorobą coraz częściej występującą w naszym społeczeństwie.
Prawidłowa profilaktyka w postaci regularnie wykonywanych zabiegów leczniczo-pielęgnacyjnych stóp oraz pielęgnacji domowej jest w stanie na długo odsunąć powikłanie, jakim jest zespół stopy cukrzycowej, dlatego osoby chore na cukrzycę stanowią wyjątkową grupę pacjentów odwiedzających gabinety podologiczne. Wciąż bardzo liczna grupa chorych jest słabo wyedukowana w kwestii zaopatrzenia ortopedycznego dla osób z zespołem stopy cukrzycowej. Osoby z cukrzycą muszą bardzo uważać na swoje stopy. Niewłaściwa pielęgnacja i źle dobrane buty mogą przyspieszyć powstanie owrzodzenia. Buty nie mogą uciskać stopy, ani nie może się ona w nich o nic ocierać. Tęgość butów musi być większa od standardowego obuwia. W przypadku butów skórzanych, skóra powinna być bardzo miękka. Kształt buta powinien uwzględniać wszystkie deformacje stopy. Musi zapewnić jej odpowiednie przetaczanie z pięty na palce. Wewnątrz nie może być żadnych przyszyć. Nosek musi być wyższy i szerszy, żeby swobodnie zmieściły się palce razem z wkładką korygującą, którą zawsze zalecamy w przypadku stopy cukrzycowej. Wkładka taka posiada powłokę z nanocząsteczkami srebra, która ma działanie bakteriobójcze i grzybobójcze, a także zastosowane w odpowiednich miejscach materiały odciążające, dostosowane indywidualnie do wagi pacjenta oraz aktualnego stanu skóry w obrębie stóp. Wkładkę ortopedyczną można wielokrotnie modyfikować, co pomaga w dobrym dopasowaniu do stopy pacjenta. Podeszwa ma chronić spód stopy przed zranieniem, powinna być lekka i sprężysta oraz na tyle gruba, aby nie odczuwało się nierówności podłoża. Dla zwiększenia bezpieczeństwa powinna być też antypoślizgowa. Osoby z cukrzycą często mają problemy z czuciem. W przypadku buta otwartego łatwo może wpaść do niego np. kamień, czego chory nawet nie poczuje. Można się potknąć i skaleczyć, czego przyczyną są trudno gojące się rany. W naszych gabinetach często dla poprawy krążenia w przypadku stopy cukrzycowej zalecamy zabiegi z zakresu terapii manualnej czy refleksoterapii, które cieszą się bardzo dużą popularnością wśród naszych pacjentów.
Marzena Kułaga-Jaworska
magister fizjoterapii, ortopodolog, absolwentka Uniwersytetu Rzeszowskiego i Świętokrzyskiej Szkoły Wyższej w Kielcach. Uczestniczka sympozjów i konferencji poświęconych tematyce fizjoterapii i podologii. Współautorka referatów i artykułów z zakresu diagnostyki i terapii stóp.
Ukończyła wiele kursów z zakresu diagnostyki i terapii stóp oraz chodu ( m.in Pro Pedis), jest certyfikowanym terapeutą manualnym wg koncepcji Maitlanda.
FootMedica
FootMedica Klinika Zdrowej Stopy to wiodąca klinika fizjoterapeutyczno-podologiczna. W FootMedica specjaliści kompleksowo zajmują się diagnostyką, leczeniem, zabiegami terapeutycznymi oraz profilaktyką zaburzeń w obrębie stopy i stawu skokowego. Posiadają wieloletnie doświadczenie w wykonywaniu indywidualnych wkładek ortopedycznych. Doskonała jakość i cechy materiałów, na których bazuje, w połączeniu z posiadaną wiedzą o zasadach korekcji przynosi doskonałe rezultaty diagnostyczno-lecznicze. FootMedica posiada gabinety w Warszawie, Kielcach oraz Busku Zdroju.
